بلوغ زودرس به شرایطی گفته می‌شود که طی آن کودکان قبل از رسیدن به سنین نوجوانی علائم بلوغ از جمله علائم جسمانی، جنسی و روانشناختی را تجربه می‌کنند. در این شرایط برای اکثر والدین این سوال پیش می‌آید که دلیل بروز بلوغ زودرس چیست؟ متخصصان در پاسخ به این مسئله علل مختلفی را مطرح می‌کنند که از جمله آن‌ها می‌توان به عوامل ژنتیکی، تفاوت‌های جنسیتی و چاقی اشاره کرد. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد بلوغ زودرس، نشانه ها، انواع و پیامدهای آن تا انتهای این مطلب همراه ما باشید و برای حل مسائل این دوره مشاوره نوجوان دریافت نمایید.

منبع : بلوغ زودرس در چه سنی است

بلوغ از چه سنی زودرس تعریف می شود؟

به طور طبیعی دختران در سنین 8 تا 13 سالگی و پسران در سنین 9 تا 14 سالگی فرایند بلوغ را پشت سر بگذارند. از همین رو اگر علائم جسمی، جنسی و روانشناختی بلوغ پیش از سنین تعیین شده اتفاق بیفتند متخصصین مسئله بلوغ زودرس را مد نظر قرار می‌دهند. برای آشنایی با روند و سن بلوغ کلیک کنید.

نشانه های بلوغ زودرس در دختران و پسران

بلوغ زودرس علائم متفاوتی با بلوغ در حالت عادی ندارد. به عبارت دیگر وجه تمایز آن تنها در بروز زودهنگام است. از همین رو بروز علائمی نظیر رشد سینه‌ها، شروع چرخه قاعدگی و رشد موهای زائد در دختران کوچک‌تر از 8 سال به عنوان بلوغ زودرس در نظر گرفته می‌شود. همچنین نشانه‌هایی نظیر بم شدن صدا، رشد آلت تناسلی و تجربه احتلام شبانه در پسران زیر 9 سال از جمله علائم بلوغ زودرس در پسران محسوب می‌شود.

انواع بلوغ زودرس

متخصصان براساس عوامل درگیر در بروز بلوغ زودرس این مشکل را به دو نوع مختلف تقسیم می‌کنند که بلوغ زود رس مرکزی و محیطی را شامل می‌شود.

بلوغ زودرس مرکزی  

در بلوغ زودرس مرکزی آنچه منجر به بروز زودهنگام علائم بلوغ می‌شود ترشح گنادوتروپین از غده هیپوفیز در مغز است. گنادوتروپین اندام‌های جنسی شامل بیضه‌ها در پسران و تخمدان‌ها در دختران را تحت تاثیر قرار داده و منجر به ترشح هورمون‌های جنسی نظیر تستوسترون و استروژن می‌شود.  این هورمون‌ها در نهایت مسئول بروز نشانه های بلوغ زودرس هستند.

بلوغ زودرس محیطی

در بلوغ زود رس محیطی؛ مغز و غده هیپوفیز مسئول بروز علائم نیستند؛ بلکه این شرایط در اثر نوسان هورمون‌های جنسی اتفاق می‌افتد. افزایش سطح ترشح تستوسترون و استروژن در بلوغ زود رس محیطی می‌تواند از اختلالاتی در بیضه‌ها و تخمدان‌ها یا وجود بیماری‌هایی نظیر تیروئید ناشی شوند.

علل بروز بلوغ زودرس

بلوغ زود رس می‌تواند تحت تاثیر عوامل مختلفی باشد. از همین رو تشخیص دقیق آن کار چندان آسانی نیست. هنگامی که بلوغ زودرس مرکزی در سنین بسیار پایین نظیر زیر 6 سال اتفاق می‌افتد، معمولا عوامل پزشکی مورد توجه قرار می‌گیرند که از جمله آن‌ها می‌توان به درگیری با عفونت‌ها، التهابات مغزی، سابقه ضربه به سر و تومورها اشاره کرد. سایر عوامل مرتبط با بروز بلوغ زود رس موارد زیر را شامل می‌شوند:

• مونث بودن: بررسی‌ها نشان می‌دهند که آمار بروز بلوغ زودرس مرکزی در دخترها 10 برابر بیشتر از پسرهاست.
• عوامل ارثی و ژنتیکی: مطالعات پژوهشی نشان می‌دهند که بلوغ زود رس در خانواده‌ها جریان دارد و آن‌هایی که یکی از بستگان درجه یکشان سابقه تجربه بلوغ زود رس را دارد، بیش از دیگران در معرض این مسئله قرار دارند. از همین رو می‌توان نتیجه گرفت که فاکتورهای ارثی و ژنتیکی نیز در این میان نقش ایفا می‌کنند.
• دچار بودن اضافه وزن: اضافه وزن و چاقی یکی از عوامل بسیار موثر بر بروز بلوغ زود رس در دختران است. اما این مساله برای پسرها تاثیر معناداری بر شروع فرایند بلوغ ندارد.

پیامدهای بلوغ زودرس

بلوغ زود رس از نظر جسمانی و روانشناختی می‌تواند اثرات و پیامدهای مختلفی را برای کودکان به بار بیاورد. پیامدهای روانی بلوغ زود رس معمولا برای دخترها بیشتر است و منجر به تجربه فشارهای مضاعف می‌شود. در ادامه به مهم‌ترین پیامدهای بلوغ زود رس اشاره کرده‌ایم:

1- استرس و فشار روانی

مواجه شدن زودهنگام با فرایند بلوغ برای اکثر بچه‌ها استرس‌زا است. برای مثال دخترهایی که در سنین قبل از 8 سال پریودی را تجربه می‌کنند از آمادگی روانی کافی برخوردار نبوده و ممکن است واکنش‌هایی نظیر ترس و اضطراب مفرط را از خود بروز دهند. همچنین رسیدن زودهنگام به بلوغ ممکن است باعث شود که والدین زودتر از حالت طبیعی از فرزندشان انتظار داشته باشند که همانند بزرگسالان رفتار کند. این مسئله با محروم کردن فرزند از لذت‌های دوران کودکی می‌تواند به فشارهای روانی مضاعفی بیانجامد.

2- توقف رشد

معمولا رسیدن به بلوغ با توقف رشد جسمانی همراه است. در نتیجه این موضوع می‌تواند باعث شود که فرزندتان به اندازه کافی قد نکشد یا در آینده ظاهری کوچک‌تر از سایر بزرگسالان داشته باشد.

3- افزایش احتمال رفتارهای پرخطر جنسی

بلوغ زودهنگام که با تجربه میل جنسی همراه است می‌تواند برای کودکان کم سن و سال دردسرساز شود. درگیری با آسیب‌های خودارضایی یا برقراری روابط جنسی ناامن از جمله پیامدهای جنسی بلوغ زود رس هستند. از همین رو بسیار اهمیت دارد که اگر علائم بلوغ زود رس را در فرزندتان مشاهده می‌کنید، آموزش ها و توصیه‌های لازم در این زمینه را در اختیار او قرار دهید.

4- بروز مشکلات رفتاری و میان فردی

کودکانی که با بلوغ زود رس دست و پنجه نرم می‌کنند اغلب درگیر استرس‌های زیادی هستند. همین مسئله بر کیفیت رفتارهای آن‌ها تاثیر می‌گذارد و احتمال بروز تعارضات بین فردی را افزایش می‌دهد. برای مثال پرخاشگری و ناتوانی در سازگاری با اعضای خانواده در بین کودکانی که بلوغ زود رس را تجربه می‌کنند نسبت به سایر افراد بیشتر دیده می‌شود.

برای دریافت مشاوره در زمینه نوجوانان می توانید در هر زمان از روز برای مشاوره تلفنی با برترین متخصصان در مرکز مشاوره روانشناسی ذهن نو از طریق شماره 02166419012 تماس بگیرید.

سوالات متداول