والدین سمی به پدر و مادری گفته می‌شود که اغلب روابط خوب و صمیمانه‌ای با فرزندان خود نداشته و نمی‌توانند به گونه موثر و فعالی با کودکان خود در ارتباط باشند و به جای این که در کنار آن‌ها قرار گیرند، معمولا در مقابل فرزندان خود ظاهر شده و حمایت و پشتیبانی از خود بروز نمی‌دهند. این گونه والدین با ویژگی‌هایی که دارند به صورت مستقیم در رشد و تربیت فرزندان خود تاثیر منفی می‌گذارند. در ادامه با ویژگی های والدین سمی آشنا می‌شوید. در صورت بروز هر گونه مشکل با کودک خود پیشنهاد می‌شود مشاوره کودک دریافت نمایید.

منبع : والدین سمی چه ویژگیهایی دارند؟

تعریف والدین سمی

تعاریف متعددی از والدین سمی ارائه شده است، اما به طور کلی یک سری مشخصه‌ها و ویژگی‌هایی وجود دارد که در تمامی این والدین مشترک‌اند و حداقل یک یا چند مورد از آن‌ها قابل مشاهده است. به طور مثال والدینی که بیش از حد متکبر و خویشتن محورند، والدین با مشکلات روانی و اختلالات شخصیتی، عدم تکامل شناختی و احساسی، اعتیاد به مواد مخدر و الکل یا والدین سواستفاده کننده در این دسته قرار می‌گیرند.

این والدین می‌توانند کودکان خود را به میزان زیادی هم از نظر فیزیکی و هم روانی مورد آزار و بی‌رحمی قرار دهند و رفتارهای ناپسندی با آن‌ها داشته باشند. گاهی این کودکان چنان تحت ظلم و اذیت های این والدین قرار می‌گیرند که این رفتارها را طبیعی پنداشته و تصور می‌کنند که سایر والدین هم همین رفتار را با کودکان خود دارند. برای این که والدین بتوانند یک رابطه دو طرفه و سازنده با کودکان خود داشته باشند و بتوانند آن‌ها را به نحو صحیح تربیت کرده و به تعالی و کمال در رشد برسانند، لازم است نشانه‌هایی که حاکی از رفتارهای سمی والدین است را شناخته و از آن‌ها دوری کنند که در ادامه به بررسی این ویژگی‌های مخرب می‌پردازیم:

ویژگی های والدین سمی که باید از آن ها دوری کنید

اگر هر یک از ویژگی‌های زیر را در خود احساس می‌کنید در واقع شما در دسته والدین سمی قرار دارید و باید تمام تلاش خود را برای دوری از این خصوصیات رفتاری به کار ببندید.

خودخواهی افراطی

طبق مشاهدات بیشتر والدین سمی معمولا خودخواه و از خود راضی بوده و عموما توجه بیشتری به خود و متعلقات زندگی‌شان دارند و فرزند برای آن‌ها اغلب جز اولویت‌های اصلی و مهم زندگی نیست. برای آن‌ها مهم نیست که کارها و اعمالی که انجام می دهند چه اثراتی بر زندگی سایرین و به خصوص فرزندان‌شان دارد و فکر خود را منحصرا بر موضوعاتی که مربوط به خودشان است متمرکز می‌کنند.

برای چنین افرادی، همدلی کردن و درک موقعیت دیگران کار دشوار بوده که اغلب از آن امتناع می‌کنند و اهمیتی برای افکار و احساسات سایر افراد قائل نیستند. به همین دلیل آن‌ها از درک نیازها و ملزومات جسمی و عاطفی فرزند خود مطلع نبوده و اقدامی هم در جهت برقراری ارتباط موثر و صمیمانه با آن‌ها نمی‌کنند. این کودکان اغلب خود را در دنیایی تنها و بدون پشتیبان می‌یابند و احتمال این که به درجاتی از افسردگی و اختلال در تکامل شخصیتی دچار شوند افزایش می‌یابد.

نشان دادن واکنش های شدید رفتاری 

والدین سمی ممکن است از نظر احساسی و عاطفی بسیار حساس و متزلزل بوده و حتی نسبت به کوچک‌ترین اتفاقات و تغییرات، واکنش‌های شدید و خارج از کنترل نشان دهند. کنترل عواطف، هیجانات و احساسات شخصی برای این والدین امری دشوار بوده و با بروز این احساسات درونی خود به اطرافیان، می‌توانند کودکان خود را هم تحت تاثیر قرار دهند؛ بدون این که توجهی به اثرات مخرب و زیان بار رفتار خود داشته باشند.

پیش بینی حرکات و رفتارها در این والدین ممکن نبوده و نمی‌توان گفت که مثلا هنگام خندیدن و خوشحالی، آیا واقعا احساس خوبی دارند یا نه، یا حتی ممکن است به فاصله کوتاهی بعد از آن، پرخاشگری و عصبانیت از خود نشان داده و این تخلیه ناگهانی احساسات نوسانی و دمدمی خود را بر روی کودکان خود اعمال کنند و به گونه‌ای مشکل خود را به آن ها ربط دهند تا آنان را مقصر بدانند. برای جلوگیری از پرخاشگری والدین کلیک کنید.

اعمال کنترل شدید بر زندگی فرزندان

کنترل و زیر نظرداشتن زندگی فرزندان و نظارت بر اعمال و روابط و رفت و آمدهای آن‌ها به عنوان پدر یا مادر امری است که در اکثر خانواده‌هایی که تربیت صحیح فرزندان و قرار گرفتن آن‌ها در مسیر درست رشد و تعالی اهمیت دارد دیده می‌شود؛ اما گاهی این نظارت و کنترل از حالت عادی و معمول خود خارج شده و به شکل افراطی در می‌آید؛ به طوری که والدین به یک نگهبانی که زندانیان خود را تحت نظر دارد تبدیل شده و به دنبال آن، کودکان را تحت فشار و محدودیت‌های زیادی قرار می‌دهند.

این والدین اغلب به فرزندان خود در مورد کوچک‌ترین و بدیهی‌ترین کارها هم امر و نهی کرده و به گونه‌ای وسواسی، می‌خواهند که فرزندانشان را مطابق الگوی سرسختانه و غیراصولی خود تربیت کنند. این کودکان معمولا تحت استرس و فشار زیادی بوده و گاهی از حقوق و نیازهای اصلی و مسلم خود در زندگی هم محروم خواهند ماند.

عیب جویی و سرزنش گری

والدین سمی در هر کاری که کودک آن‌ها انجام دهد عیب و ایرادی یافته و آن را وسیله‌ای برای سرزنش کردن و سرکوفت زدن به کودک خود قرار می‌دهند. آن‌ها ممکن است با مقایسه فرزند خود با دیگران و متذکر شدن نکات منفی و نقایص آن‌ها به طور دائم و یادآوری ممتد آن‌ها، سعی در تحقیر و کوچک جلوه دادن قابلیت‌ها و شخصیت فرزند خود داشته باشند و از این طریق باعث بروز اختلال در فرایند رشد و تکامل و شکوفایی شخصیتی آنان شوند.

چنین کودکانی اغلب از اعتماد به نفس و خودباوری کافی برخوردار نبوده و در فعالیت‌های اجتماعی و یا هنگام حضور در محیط‌های عمومی نمی‌توانند به خوبی کودکان دیگر عمل کرده و ارتباطات موثر و پایداری با سایر کودکان و افراد جامعه برقرار کنند.

زیر پا گذاشتن حد و مرزهای شخصی

بیشتر والدین سمی خود را مجاز به دخالت و تصمیم گیری در مورد جنبه‌های مختلف زندگی فرزندان خود می‌دانند و هیچ گونه حدود و حریم شخصی برای آن‌ها قائل نیستند. حتی وقتی همین فرزندان بزرگ‌تر شده و در سنین بالاتری قرار می‌گیرند، حاضر به قبول کردن استقلال و مختار بودن آن‌ها بر زندگی خود نبوده و دخالت هایشان در امور شخصی و تصمیمات کوچک و بزرگ زندگی فرزندان همچنان ادامه می‌یابد.

به طور مثال این والدین بی اجازه به تلفن همراه فرزندشان دسترسی پیدا کرده و پیام‌هایشان را می‌خوانند، در مورد ویژگی های جسمی یا رفتاری آنان بدون مقدمه و کاملا ناگهانی شروع به نظر دادن و انتقاد می‌کنند و یا بدون این که درخواستی از آن‌ها شود به منزل‌شان می‌آیند و به سوال و جواب از او می‌پردازند.

سایر نشانه های والدین سمی

در کنار این مشخصه‌ها که ویژگی‌های اصلی و بارز والدین سمی می‌باشند، آن‌ها همچنین ممکن است ویژگی‌های اخلاقی و رفتاری دیگری هم داشته باشند که شامل موارد زیر می‌باشد:

• ناتوانی در برقراری رابطه ای دو طرفه با فرزندان
• استفاده از الفاظ ناپسند و یا رکیک
• داشتن احساسات ناپایدار
• خشونت و بدبینی نسبت به فرزندان
• طعنه و ایراد گرفتن های بی جا
• فریب کاری
• داشتن توقعات نا به جا
• انجام رفتارهایی که مایه ننگ و خجالت فرزندان هست
• دست گذاشتن بر نقطه ضعف‌های کودکان
• داشتن رقابت و چشم و هم چشمی با فرزندان
• القای حس منفی و درگیری‌های ذهنی در آن‌ها

با توجه به تاثیرات مخرب رفتارهای والدین سمی بر سلامت روحی و حتی جسمی کودکان که این اثرات مخرب در بزرگسالی آن‌ها به صورت مشهودتری خود را نمایان خواهد کرد و در ادامه فرزندان چنین والدینی خود نیز نمی‌توانند پدر و مادران موفقی باشند، اهمیت زیادی دارد که والدین با ویژگی‌های سمی نسبت به اصلاح خصوصیات رفتاری خود اقدام نمایند و اصلاح این رفتار نیز تنها با استفاده از راهکارهای علمی یک مشاور و رواندرمانگر امکانپذیر خواهد بود. برای آشنایی با نحوه برخورد با فرزندان‌تان مقاله آموزش پدر و مادر را دریافت نمایید.

برای دریافت مشاوره در زمینه کودک می‌توانید در هر ساعت از روز برای مشاوره تلفنی کودک از طریق شماره 02166419012 با برترین متخصصان کلینیک تخصصی نی نی مایند تماس حاصل نمایید.

سوالات متداول