اختلال سلوک در کودکان به یکباره ظاهر نمی‌شود و خیلی اوقات تشخیص آن مخصوصا در اوایل شروع بیماری آسان نیست. این اختلال ممکن است از سنین زیر ده سال شروع شده و تا بزرگسالی ادامه یابد. کودکان مبتلا به سلوک رفتارهایی پایداری دارند که طی آن‌ها حقوق دیگران رعایت نکرده و گاه همراه با خشونت و  خراب کاری هست. هر چه درمان به موقع صورت بگیرد، پیشگیری و درمان بهتر انجام خواهد شد. بنابراین در صورت ظاهر شدن نشانه های زیر حتما هر چه سریع‌تر به متخصصین کودک برای تشخیص و دریافت درمان مراجعه نمایید. برای آشنایی با سایر اختلالات عصبی رشدی کلیک کنید.

منبع : اختلال سلوک در کودکان و نوجوانان

اختلال سلوک

اختلال سلوک مجموعه ای از رفتارهای تکرارشونده است که طی آن قوانین اجتماعی را زیرپا گذاشته و حقوق دیگران را نقض می‌کند. این اختلال یک شبه ظاهر نشده و در درازمدت شکل می‌گیرد. افراد مبتلا به اختلال سلوک مقاصد دیگران را بسیار خصمانه تر ازآنچه که هست برداشت می‌کنند و با پرخاشگری و خشونت پاسخ داده و این رفتارشان را موجه ومنطقی می‌دانند.

میزان اضطراب کودکان مبتلا به این اختلال، کم واغلب فعالیت‌هایی را می طلبند که هیجان وخطر بالایی دارند. به نسبت اختلال سلوک بیشتر در پسران و از سنین پایین آشکار می‌شود. هر چه زودتر این اختلال شروع شده باشد، شدت علائم آن در نوجوانی و بزرگسالی بیشتر خواهد بود.

انواع اختلال سلوک

بر اساس زمان شروع نشانه‌ها اختلال سلوک را به سه دسته تقسیم می‌کنند. چرا که زمان شروع در شدت علائم تاثیر داشته و نیاز به مداخله متفاوتی دارد.

کودکی : علائم آن قبل از سن ده سالگی ظاهر می‌شود.

نوجوانی : علائم آن درنوجوانی و بلوغ آشکار می‌شود.

نامشخص: اولین علائم اختلال سلوک مشخص نیست.

علل ابتلا به اختلال سلوک در کودکان و نوجوانان

اگرچه هنوز علت دقیقی برای اختلال سلوک شناخته نشده اما عوامل زیادی وجود دارند که بروز آن را قابل پیش بینی می‌کنند که عبارتند از:

ژنتیک

اختلال‌سلوک می‌تواند ارثی باشد. به طور مثال یکی از اعضای خانواده کودک دچار اختلالات روحی و رفتاری بوده است و یا اینکه مادر در زمان بارداری تغذیه نامناسب داشته و مصرف کننده مواد مخدر بوده است.

محیط

محیط رشد کودکان نقش به سزایی در شکل‌گیری وعدم شکل گیری این اختلال دارد. رفتارهای بد و خالی از محبت با کودک، وضع بداقتصادی، جدایی والدین، ناامن بودن محیط خانه، همگی عواملی مهم برای ظهور و رشد این اختلال هستند. بسیاری از رفتارهای خشونت آمیز دوستان و همسالان باعث تحریک بیشتر این اختلال در کودکان می‌شود.

اجتماعی

وضع مالی نامناسب، جایگاه اجتماعی بد، عدم موفقیت در تحصیل، درگیری‌های ذهنی، همگی از عوامل اجتماعی مهم در بروز این اختلال هستند.

چه کسانی بیشتر در خطر دچار شدن به اختلال سلوک هستند؟

دربسیاری از موارد این اختلال از کودکی آغاز می‌شود. روش‌های تربیتی نامناسب والدین، سخت گیری‌های نابه جا، ایجاد ترس و وحشت، تنبیه نادرست وافراطی و… درصد ابتلای کودکان به این اختلال را بالا می‌برند.

همچنین والدینی که خود دارای بیماری‌های روانی بوده یا از کودک خود غافل و وابسته به الکل و مواد مخدر هستند، ناخودآگاه کودکان را به سمت این بیماری سوق می‌دهند. حال اگر این وابستگی در زمان بارداری باشد، اثرات مخرب جسمی نیز برای کودک به همراه دارد.

علائم و نشانه های اختلال سلوک

• رفتارمخرب؛ اشیاء را پرتاب می‌کنند، وسایل بازی همسالان خود را خراب یا گم می‌کنند، تخریب مبلمان، وسایل منزل و….
• کج خلقی؛ این کودکان اغلب هرکاری را با هر روشی برای به دست آوردن چیزی که می‌خواهند انجام می‌دهند.
• دروغ و دزدی: این کودکان به راحتی بارها دروغ می‌گویند تا مسئولیت خود را انجام ندهند، وسایل گران قیمت ومورد علاقه خود را می‌دزدند و دلیل قانع کننده برای کار خود می‌آورند.

درکل این کودکان رفتارهایی مانند آزار و اذیت حیوانات، گستاخی، نافرمانی از بزرگترها، فرار از مدرسه و خانه، افکار فریبنده و ژست‌های خودکشی از خود نشان می‌دهند.

درمان اختلال سلوک

چنانچه درمان در سنین پایین مثلا در کودکستان آغاز شود به میزان قابل توجهی مؤثر خواهد بود. البته درمان تنها معطوف به کودک نیست و به همکاری والدین و جامعه  نیاز دارد. بسیاری از راهکارهای درمانی درکاهش رواج اختلال سلوک مؤثر هستند. این راهکارها شامل پیشگیری ودرمان می‌شود، اگرچه این دو جدا از هم نیستند.

پیشگیری و درمان نه تنها برای کودکان و نوجوانان، بلکه برای همه کسانی که با کودک در ارتباط هستند؛مانند خانواده، محیط مدرسه وجامعه لازم و ضروری است. در ادامه سه روشی که برای پیشگیری و درمان مؤثر خواهد بود را معرفی کرده‌ایم.

آموزش کودک

آموزش مهارت حل مسأله، خودکنترلی از طریق بیان درونی و رشد دادن رفتارهای مثبت اجتماعی به جای رفتارهای ضداجتماعی ومهارت‌های اجتماعی از طریق آموزش مهارت‌های بازی در درمان مؤثر هستند. رشد اجتماعی کودکان، آن‌ها را مجهز به مهارت‌های مورد نیاز برای تعامل مؤثر با محیط می‌کند.

درمان خانواده

خانواده نقش مهمی در پیشگیری و درمان اختلال سلوک دارد. برنامه‌های آموزشی والدین مهارت‌های تربیتی را افزایش می‌دهند. تحقیقات نشان می‌دهند که این برنامه‌ها مؤثربوده وتغییرات مهمی در رفتارهای کودک و والدین و درک والدین از سازگاری کودک نشان داده‌اند. این مهارت‌ها شامل آموزش والدین برای کمک در اجرای برنامه‌های تقویتی، تکنیک‌های انضباطی، ارتباط مؤثربا کودک و راهبردهای گفتگو و حل مسأله می‌باشد.

آموزش جامعه ومدرسه

محیط مدرسه کودک نقش فعالی در درمان اختلال رفتاری بازی می‌کند. برنامه‌های پیشگیرانه بسیاری طرح شده که بر رشد ومهارت شناختی کودک تمرکز دارد. برنامه‌های درمانی در رشد مهارت‌ها شامل کنترل خشم، رفتار درخور و شایسته با کلاس درس، مهارت‌های حل مسأله و اینکه چگونه با دوستان خود رفتار کنند، چگونه با آن‌ها صحبت کنند و اینکه چگونه در درس ومدرسه موفق شوند. اختلال سلوک به شکل‌های مختلفی درسنین مختلف ظاهر می‌شود و عوامل بسیاری در به وجود آمدن و نگهداری آن نقش دارند که روش‌های درمانی گوناگونی برای کاهش آن وجود دارد.

سخن پایانی

روش مناسب برای درمان روشی است که برای هم کودک و هم خانواده در نظر گرفته شوند واگر کودکی اختلال سلوک تشخیص داده شد، نیاز به مراجعه به متخصص کودک و نوجوان دارد. پس حتما از مشاوره کودک در اسرع وقت استفاده نمایید.

برای دریافت مشاوره در زمینه نوزاد و کودک می‌توانید در هر ساعت از روز برای مشاوره تلفنی کودک از طریق شماره 02166419012 با برترین متخصصان کلینیک تخصصی نی نی مایند تماس حاصل نمایید.

منبع : اختلال سلوک در کودکان و نوجوانان