استرس در نوجوانان با توجه به این که از نظر روانی و جسمی در حال گذار هستند، می‌تواند بسیار آسیب زا باشد. نوجوانی سن تغییرات است، به علاوه در این سنین به دلایل مختلفی همچون مشکلات مربوط به درس و یا فعالیت‌های اجتماعی و خانوادگی و هرگونه موقعیت جدیدی، طبیعی است که دچار استرس و اضطراب بشوند. اغلب نوجوانان درونگرا هستند و ممکن است والدین آن‌ها متوجه استرس‌های درونی‌شان نشوند. در این مواقع بهتر است والدین با اطلاع از علائم و نشانه‌های استرس در نوجوانان، به دنبال راهکاری برای از بین بردن استرس و اضطراب فرزندشان باشند. در ادامه علت ایجاد استرس در نوجوانان و راهکارهایی برای درمان و کنترل آن اشاره کرده‌ایم. در صورتی که دچار تعارضاتی در این زمینه شده‌اید، حتما از خدمات مشاوره نوجوان استفاده بفرمایید.

منبع : استرس در نوجوانان

علت استرس در نوجوانان

استرس در تمامی سنین به سراغ انسان می‌آید، اما دوره نوجوانی به دلیل تغییرات بسیاری که فرد با آن‌ها روبه‌رو است، یکی از پراسترس‌ترین دوره‌های زندگی می‌باشد. استرس‌هایی که در پی عوامل فردی و محیطی ایجاد می‌گردد.

مهم‌ترین موضوعی که در استرس در نوجوان حائز اهمیت است، توجه به این نکته است که چه عاملی باعث ایجاد استرس و اضطراب در او می‌شود. در واقع شناسایی منشا استرس در نوجوانان می‌تواند در کنترل آن کمک کننده باشد. در ادامه به مهم‌ترین دلایل و علت ایجاد استرس در نوجوانان اشاره کرده‌ایم : 

• استرس ناشی از شرایط تحصیلی
• اضطراب ناشی از زندگی اجتماعی
• استرس ناشی از شرایط مالی
• رویدادهای ناگوار در زندگی
• روابط احساسی و عاشقانه
• فشار محیط و هم‌سن‌ و سالان
• استرس ناشی از تغییرات جسمانی در سنین نوجوانی
• تغییرات جدید و جدی در زندگی
• استرس ناشی از شرایط خانواده
• رقابت کردن با خواهر و برادر
• پایین بودن عزت نفس
• رقابت‌های ناسالم با هم سن و سالان و دوستان
• ضعف در مدیریت زمان

نشانه های استرس در نوجوانان

گاه نوجوانان افرادی برونگرا هستند و پیرامون احساس و استرس‌های روزانه خود با پدر و مادرشان صحبت می‌کنند. گاهی هم نوجوانان درونگرا بوده و دارای استرس‌های درونی هستند. در هر دو حالت استرس در نوجوانان دارای علائم و نشانه‌هایی است که در ادامه به آن‌ها اشاره کرده‌ایم :

علائم احساسی و عاطفی

نوجوانی که از نظر احساسی و عاطفی تحت فشار است و دارای استرس می‌باشد، اغلب علائم زیر بروز می‌دهد:

• ناراحتی و احساس غم و اندوه مداوم
• افسرده به نظر رسیدن
• گوشه‌گیر و کج خلق
• عصبانی بودن بی مورد 
• بی حال و ناامید
• دارای رفتارهای عجیب و غریب

علائم جسمانی

استرس در نوجوانان دارای نشانه‌های جسمانی و فیزیکی نیز می‌باشد و جسم آن‌ها را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهد. از علائم جسمانی استرس در نوجوان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد :

• خستگی مداوم
• سر درد
• شانه درد
• یبوست
• تهوع
• سرگیجه
• تپش قلب
• کم اشتهایی
• کاهش و یا افزایش وزن 
• حملات پانیک
• تنفس سریع 

نشانه های رفتاری استرس در نوجوانان

استرس داشتن در سنین نوجوانی، باعث تغییراتی در رفتار فرد نیز می‌شود. از علائم رفتاری استرس در نوجوانان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد :

• تغییر در عادات خواب (خواب زیاد یا خواب کم)
• تغییر در عادات غذا خوردن (پرخوری و یا کم اشتهایی) 
• عادات عصبی مثل ناخن جویدن
• عدم تمایل به انجام فعالیت‌های لذت بخش 
• تمابل به الکل یا مواد مخدر 
• داشتن رفتارهای تهاجمی 

نشانه های شناختی

از نشانه‌های شناختی استرس در نوجوان که کمتر مورد توجه خانواده‌ها قرار می‌گیرید نیز باید توجه کرد. خانواده‌ها با برقراری ارتباطی سالم با نوجوان خود می‌توانند به راحتی این شرایط را مدیریت نمایند.

• تاثیر بر روی حافظه
• فراموشی انجام کارها
• رفتارهای غیرمنطقی

راه های کنترل و درمان استرس در نوجوانان

استرس با دلایل مختلفی در نوجوانان ایجاد می‌گردد، اما درمان آن نیز با راهکارهای بسیاری امکان‌پذیر است. در ادامه به مهم‌ترین راه‌هایی که سبب کنترل استرس در نوجوانان می‌شود، اشاره کرده‌ایم.

خواب کافی و با کیفیت

افراد در سنین نوجوانی با چالش‌های بسیاری همچون درس خواندن، داشتن فعالیت‌های اجتماعی و خانوادگی مواجه هستند. این دلایل می‌توانند سبب شود آن‌ها شب‌ها دیر بخوابند و صبح‌ها نیز زود بیدار شوند و نتوانند خواب کافی داشته باشند.

خواب کم باعث ایجاد اختلال در عملکرد مغز می‌شود. عملکرد ضعیف مغز نیز موجب بروز استرس و اضطراب می‌گردد. بنابراین از مهم‌ترین عواملی که می‌تواند باعث کاهش استرس شود، داشتن خواب کافی و البته با کیفیت است. بهتر است نوجوان برای داشتن تمرکز و عدم خستگی در طی روز، حداقل در طول شب حدود 8 ساعت بخوابند. 

داشتن فعالیت جسمی

فعالیت‌های جسمی و ورزش کردن، باعث کاهش استرس در سنین مختلف، به ویژه سنین نوجوانی می‌شود. بهتر است نوجوانان روزانه نیم ساعت را به ورزش کردن اختصاص دهند. 

ورزش کردن و فعالیت جسمی، حتی می‌تواند یک پیاده روی کوتاه باشد. به عنوان مثال نوجوانان می‌توانند مسیر مدرسه تا خانه را به جای استفاده از وسایل نقلیه، پیاده‌روی کنند.

داشتن تغذیه و رژیم غذایی سالم

از دیگر مواردی که در جهت کاهش و درمان استرس در نوجوان کاربرد دارد، تغذیه و رژیم غذایی سالم می‌باشد. توصیه می‌شود نوجوانان به جای مصرف غذاهای آماده و فست فودها و یا تنقلات از میوه، سبزی، لبنیات و غذاهای حاوی پروتئین استفاده کنند.

البته لازم است اشاره کنیم که توصیه ما استفاده از یک رژیم غذایی متعادل است و بهتر است نوجوانان پرخوری نکنند. استفاده از مواد غذایی مثل توت، شکلات تلخ، شیر و گوشت بوقلمون می‌تواند در کاهش استرس در نوجوانان موثر باشد.

حمایت والدین از نوجوان

نوجوانی سنین تغییر و تحول است و ممکن است آن‌ها در برابر موضوعات مختلف، نتوانند آنطور که باید تصمیم گیری کنند و با تنش و استرس مواجه شوند. 

در این زمان، حمایت والدین از فرزند نوجوانشان می‌تواند زمینه کاهش استرس را برای او فراهم کند. لازم است والدین همواره به یاد داشته باشند که سرزنش، تحقیر و تنبیه نوجوانان شرایط را هم برای آن‌ها و هم برای فرزندشان سخت‌تر خواهد کرد. بنابراین لازم است همواره حمایتگر و پشتیبان فرزند خود باشند.

تمرکز بر نقاط مثبت

معمولا استرس در نوجوانان سبب می‌شود، آن‌ها بر روی آنچه که ندارند و یا نقاط ضعفشان است، تمرکز کنند. ایجاد نگرش مثبت و تمرکز بر روی نقاط مثبت می‌تواند به نوجوان کمک کند، استرس کم‌تری را متحمل گردد. 

به عنوان والدین می‌توانید به فرزندتان راه‌های تقویت اعتماد به نفس را بیاموزید، تا او در مواجه با سختی‌های زندگی بتواند با تکیه بر نقاط قوت خود، تصمیم‌گیری درست داشته باشد و از استرس‌هایش بکاهد.

برای دریافت مشاوره در زمینه استعدادیابی شغلی می‌توانید در هر زمان از روز برای مشاوره تلفنی با برترین متخصصان در مرکز مشاوره روانشناسی ذهن نو از طریق شماره 02191002360 تماس بگیرید.

سوالات متداول