اختلالات طیف اوتیسم (ASD) در سال‌های اخیر بسیار شایع شده؛ تا جایی که شاید کمتر کسی اکنون نام بیماری اوتیسم یا درخودماندگی را نشنیده باشد. این اختلال از ابتدای تولد در نوزاد وجود دارد. متأسفانه هنوز راهی برای تشخیص آن در دوران بارداری پیدا نشده است. اگرچه این اختلال از بدو تولد وجود دارد اما بسیاری از مواقع تا حدود 3 یا 4سالگی تشخیص داده نمی‌شود. اما به این نکته توجه داشته باشید که هرچه سریع‌تر نشانه‌های این بیماری را در فرزند خود پیدا کرده و درمان را شروع کنید، نتیجه بهتری از آن دریافت خواهید کرد. در ادامه به برخی از نشانه‌های این اختلال اشاره کرده‌ایم برای تشخیص قطعی حتما از مشاوره کودک استفاده کنید.

منبع: اختلالات طیف اوتیسم

آشنایی و تعریف اختلالات طیف اوتیسم

اوتیسم ازنظر روانشناسان یک اختلال عصبی-رشدی است. اختلال عصبی-رشدی دسته‌ای از بیماری‌ها هستند که از بدو تولد در کودک ظاهر شده و قطعاً ناهنجاری‌هایی در سیستم عصبی کودک باعث به وجود آمدن آن‌ها شده است. یکی دیگر از ویژگی‌های اختلالات عصبی-رشدی مثل اختلالات طیف اوتیسم این است که این بیماری‌ها قابل درمان شدن نیستند. شما تنها می‌توانید شدت نشانه‌ها را کم کنید.

در گذشته بیماری‌های مختلفی با نام اوتیسم، سندرم آسپرگر، ازهم‌پاشیدگی کودکی و رت وجود داشتند. این بیماری‌ها در کنار تفاوت‌های مهمی که باهم دارند اما در بسیاری از مسائل مثل کاهش روابط اجتماعی و عدم استفاده از کلام، مشترک هستند. به همین خاطر آخرین به‌روزرسانی از کتاب راهنمای اختلالات روانی تمامی این بیماری‌ها را در یک دسته قرار داد و نام آن را اختلالات طیف اوتیسم گذاشت. همان‌طور که می‌دانید وقتی صحبت از طیف در میان باشد به این معناست که شدت نشانه‌ها از ضعیف تا قوی دسته‌بندی می‌شود. با این حال در مقاله سندرم آسپرگر می‌توانید با نشانه‌هایی که پیشتر این اختلالات را تفکیک می‌داد آشنا شوید.

علائم و نشانه های اختلال طیف اوتیسم

آخرین به‌روزرسانی از کتاب راهنمای تشخیص اختلالات روانی دو ویژگی روابط اجتماعی ضعیف و همین‌طور علائق محدود و رفتارهای تکرارشونده را نشانه‌های اصلی طیف اوتیسم می‌داند و معتقد است بیماران در هرکدام از این ویژگی‌ها باید با یکی از عبارات زیر درجه‌بندی شوند (نیازمند حمایت، نیازمند حمایت زیاد، نیازمند حمایت خیلی زیاد).

اما این کودکان به‌جز روابط اجتماعی ضعیف و علائق محدود نشانه‌های دیگری هم دارند. به‌طورکلی نشانه‌های اختلال طیف اوتیسم عبارتند از:

• روابط اجتماعی کودک با سن او تناسب ندارد؛ برای مثال این کودکان علاقه‌ای به صحبت کردن با دیگران یا شریک کردن آن‌ها در احساساتشان ندارند؛ ارتباط چشمی یا حتی کلامی خوبی با دیگران برقرار نمی‌کنند؛ توانایی همدلی با دیگران، فهم احساسات آن‌ها و همین‌طور معنای کلام دیگران را ندارند.
• علائق و رفتارهای محدود و تکرارشونده؛ برای مثال شما ممکن است ببینید کودک دائماً یک بازی یا کلمه را تکرار می‌کند؛ به نظم شرایط بسیار حساس هستند و اصلاً تغییر و تنوع را دوست ندارند؛
• نسبت به محرک‌های محیطی پاسخ مناسبی نمی‌دهند. برای مثال ممکن است هیچ واکنشی به درد نداشته باشند یا به‌شدت از زبری لباس کلافه شوند.
• کلام در این کودکان بسیار ضعیف است؛ آن‌ها معمولاً یا از ابتدا ارتباط کلامی برقرار نمی‌کنند و یا پس از مدتی رشد کلامی آن‌ها عقب‌گرد می‌کند.

علل و دلایل به وجود آمدن اختلالات طیف اوتیسم

با وجود تحقیقات بسیاری که در زمینهٔ اختلالات طیف اوتیسم انجام می‌شود تاکنون دلیل اصلی این بیماری پیدا نشده است. درواقع بسیاری از محققان تصور می‌کنند مجموعه‌ای از دلایل در کنار هم باعث بروز این بیماری می‌شوند. در درجه اول ترکیب چند ژن نقش اصلی را در این بیماری ایفا می‌کند. اما هرکسی که دارای ژن اوتیسم باشد به این بیماری دچار نمی‌شود.

بعضی از عوامل محیطی هم در این زمینه نقش دارند. به‌علاوه تحقیقات نشان می‌دهد که بخش‌هایی از مغز مثل مخچه یا آمیگدال در کودکان درگیر با اوتیسم دچار مشکل است. برخی تحقیقات دیگر معتقدند با توجه به اینکه شیوع اختلالات طیف اوتیسم در مردان بیشتر از زنان است شاید این بیماری به دلیل قرار گرفتن جنین در معرض تستوسترون اتفاق افتاده باشد. با همه این‌ها هنوز تحقیقات راجع به دلیل قطعی بیماری اوتیسم ادامه دارد و باید منتظر نتایج تحقیقات بیشتری باشیم.

اقدامات کاربردی در برابر اختلالات طیف اوتیسم

برای تمامی خانواده‌هایی که کودک آن‌ها درگیر اختلالات طیف اوتیسم شده است یک سؤال بسیار مهم وجود دارد، آیا فرزندم بهبود پیدا خواهد کرد؟ همان‌طور که گفتیم بیماری‌های عصبی-رشدی به‌طور کامل بهبود پیدا نمی‌کنند اما استفاده از روش‌های درمانی می‌تواند تا حد زیادی جلوی نشانه‌های این بیماری را بگیرد. به همین خاطر اگر می‌خواهید فرزندتان بتواند جریان عادی زندگی را دنبال کند بهتر است هرچه سریع‌تر برای درمان وی اقدام کنید. برای آشنایی با جدیدترین روش های درمان اوتیسم کلیک کنید. ازجمله روش‌هایی که برای درمان اختلالات طیف اوتیسم صورت می‌گیرد می‌توان به این موارد اشاره کرد:

تحلیل رفتار کاربردی (ABA)

این روش را می‌توان معروف‌ترین گزینه در درمان اختلال طیف اوتیسم دانست. هدف در درمان (ABA) این است که کودک رفتار صحیح را یاد بگیرد و رفتارهای اشتباه خود را کنار بگذارد. این کار با بی‌توجهی به رفتارهای اشتباه و همین‌طور پاداش دادن رفتارهای درست شکل می‌گیرد.

کاردرمانی و گفتاردرمانی

در این دو روش سعی می‌شود مهارت‌های مختلف و همین‌طور گفتار صحیح به این کودکان آموزش داده شود. برای مثال آن‌ها برای یادگیری گفتار می‌بایست از رفتار سایرین تقلید کنند. در ابتدا هر صدایی که آن‌ها بتوانند تولید کنند پاداش می‌گیرد. اما پس از مدتی تنها صداهایی که بعد از صحبت کردن معلم یا هر مخاطب دیگر باشد پاداش دریافت می‌کند. به‌این‌ترتیب آن‌ها یاد می‌گیرند چه زمان و چطور صحبت کنند.

درمان‌های دارویی

برای درمان اختلالات طیف اوتیسم از داروهای مختلف ازجمله آرام‌بخش‌های بسیار قوی استفاده می‌شود. اما تحقیقات نشان داده که این داروها چندان در درمان اختلالات طیف اوتیسم قوی نیستند. شاید یکی از دلایل این موضوع این باشد که اختلالات طیف اوتیسم بسیاری از بخش‌های رفتار کودک را درگیر می‌کند و این روش‌ها با استفاده از یک دارو درمان نخواهند شد.

برای دریافت مشاوره در زمینه کودک می‌توانید در هر ساعت از روز برای مشاوره تلفنی کودک از طریق شماره 02166419012 با برترین متخصصان کلینیک تخصصی نی نی مایند تماس حاصل نمایید.

سؤالات متداول

اختلالات طیف اوتیسم یعنی چه؟

اوتیسم نام یک بیماری عصبی-رشدی است که از ابتدای تولد شروع می‌شود و باعث مشکلاتی در روابط اجتماعی و صحبت کردن کودک خواهد شد.

آیا کودکان اوتیستیک درمان می‌شوند؟

تاکنون راهی برای درمان کامل این بیماری پیدا نشده است. اما با استفاده از روش‌های مختلف می‌توان شدت نشانه‌ها را کاهش داد و رفتار کودک را به رفتاری مورد قبول در جامعه نزدیک کرد.

منبع: اختلالات طیف اوتیسم