اختلال تبدیلی (Convrsion Disorder) یا اختلال نشانه عصبی کارکردی به معنای نقص در عملکردهای اختیاری دستگاه حرکتی یا دستگاه حسی می‌باشد. این اختلال به گونه ای است که شبیه به اختلال جسمی نمایان می‌شود. اما با توجه به تحقیقات انجام شده این اختلال تحت تاثیر عوامل روانشناختی است به این دلیل که عامل اصلی بروز اختلال تبدیلی استرس می‌باشد. به طور قطع اختلالات افسردگی، اضطرابی و جسمانی‌سازی با این اختلال مرتبط هستند.

منبع: اختلال تبدیلی | علائم و درمان اختلال تبدیلی

علائم اختلال تبدیلی طولانی مدت نیست. هرچه نشانه ها با سرعت بیشتر پیش بروند با سرعت بیشتری نیز پایان می‌یابند. علائم در افراد متفاوت است اما علائم شدید مانند فلج یا نابینایی رایج تر هستند. تا به امروز علت این اختلال مشخص نشده است اما اکثر افراد تجربه های تلخ و سوء استفاده های عاطفی و جسمی را در کودکی تجربه کرده‌اند. برای درمان باید از روانشناس کمک بگیرید تا شما را راهنمایی کند.

اختلال تبدیلی

اختلال تبدیلی علائمی دارد که نشان از نقص عملکردهای حرکتی و حسی است. این اختلال ناشی از عوامل زیستی است و به دلیل موقعیت های استرس زا بروز پیدا می‌کند. زمانی که اضطراب باعث بروز یک نشانه کارکردی عصبی مانند فلج یا کوری شود به این اختلال تشخیص داده می‌شود.

واکنش های تبدیلی را به تغییر و از دست دادن عملکردها برای مدت کوتاه و ناگهانی می‌گویند. نشانه های این واکنش عصبانیت است. از علائم این اختلال می‌توان به نارسایی های عصبی، اختلال در صحبت کردن، اختلال در راه رفتن، فلج و … اشاره کرد. این نکته را به خاطر داشته باشید که اختلال در سطح هوشیاری مانند حمله های غش و از دست دادن حافظه نشانه های غیر عصبی این اختلال هستند.

شیوع اختلال تبدیلی

اختلال تبدیلی از کودکی تا سنین بالا بروز پیدا می‌کند اما شروع این بیماری قبل از 10 سالگی و بعد از 35 سالگی نادر اتفاق می‌افتد. معمولا از بعد 10 سالگی و قبل از 35 سالگی این اختلال نمایان می‌شود. میزان ابتلا به این اختلال نامشخص است اما در بین جوانان و بالغین شایع تر است. البته خانم ها به نسبت 2 به 1 از مردان بیشتر به این اختلال مبتلا می‌شوند. خانم ها علائم را در سمت چپ بدن بیشتر احساس می‌کنند.

خانم هایی که به اختلال تبدیلی مبتلا می‌شوند، در آینده نسبت به خانم های دیگر بیشتر به اختلال جسمانی دچار می‌شوند. در آقایان نیز رابطه بین اختلال تبدیلی و اختلال شخصیت ضد اجتماعی یافت شده است.

علائم اختلال تبدیلی

علائم زیر نشان از مصرف مواد نیستند، محدود به علائم جنسی نیستند، به درد محدود نبوده و منافع مالی، اجتماعی و حقوقی در میان نیست. شایع ترین علائم اختلال تبدیلی کوری، فلج، لالی و گنگی است. این اختلال همراه با علائم زیر بروز پیدا می‌کند.

• همراه با نشانه های حسی مانند کور بودن
• همراه با بی حسی و بیهوشی
• حملات تشنجی
• همراه با نشانه های گفتاری درهم
• همراه نشانه های بلعیدن
• همراه با فلج یا ضعف
• همراه حرکات ناهنجار مانند گرفتگی عضلانی و لرزش
• نابینایی موقت
• عدم تعادل
• آشفتگی هماهنگی
• از دست دادن صدا
• ناشنوایی
• عدم حس بویایی
• مشکل در بلع

تشخیص اختلال تبدیلی در DSM5

به دلیل ناشناخته بودن عوامل بیولوژیکی اختلالات تبدیلی، با هیچ آزمایش و تستی قابل تشخیص نیست. تنها راه تشخیص این اختلال حذف عوامل دیگر است. عوامل استرس زا و اضطرابی شما بررسی می‌شود و تجربه های ناگوار خود را باید برای متخصص و درمانگر شرح دهید. DSM 5 تشخیص این اختلال را به علائم عصبی مرتبط دانسته که به حرکات کارکردی حسی و ارادی تاثیر می‌گذارد. تشخیص افتراقی اختلال تبدیلی بسیار اهمیت دارد. از جمله علائم مشابه این اختلال شامل موارد زیر است.

• ضعف عضلانی: فلج دوره ای
• اختلال ضعف عضلانی: میاستنی گراویس
• ضعف عضلانی: پلی میوزیت
• لوپوس
• آسیب نخاعی
• مولتیپل اسکلروزیس

علت اختلال تبدیلی

علت اختلال تبدیلی دقیق و خوب مشخص نشده است اما بر اساس تحقیقات به عمل آمده این اختلال می‌تواند ناشی از اتفاقات غیرطبیعی در مناطق خاص مغز باشد. اختلال تبدیلی واکنش روانشناختی به وقایع استرس زا و اضطرابی است. هنوز علت این اختلال مشخص نیست و بر اساس نظریه های قدیمی فرد مبتلا به اختلال تبدیلی را پریشان می‌دانستند. اما این نظریه دیرینه شواهد کمی به رسمیت شناخته شدن دارد.

بر اساس تحقیقات دیگر، برخی از افراد دارای اختلال تبدیلی به هنجارهایی در مغز مبتلا هستند که احساسات را تنظیم و ثبت می‌کند که با شبکه های اصلی مغز در ارتباطتند. اکثر افراد مبتلا به اختلال تبدیلی در دوران کودکی تحت سوء استفاده های جسمی و عاطفی قرار گرفته اند.

اختلالات همراه با اختلال تبدیلی

اختلالات همراه معمولا به تشخیص اختلال تبدیلی کمک می‌کنند. در مطالعات مختلف مشخص شده است که 89 درصد این اختلال با سایر اختلالات اضطرابی دیگر همراه است که در ادامه مهم ترین آن ها را نام برده ایم.

• اختلال اضطراب فراگیر
• اختلال وسواسی جبری
• اختلال جسمانی سازی تمایز نیافته
• اختلال افسرده خویی
• اختلال افسردگی عمده
• اختلال هراس
• اختلال شخصیت مرزی
• بی توجهی
• سابقه سوء استفاده های مختلف در کودکی
• نادیده گرفته شدن
• اختلال شخصیت نمایشی
• اختلال شخصیت وابسته-منفعل
• افکار خودکشی

چه عواملی باعث افزایش ابتلا به اختلال تبدیلی می‌شوند؟

حقیقتا عواملی وجود دارد که باعث تشدید علائم اختلال تبدیلی می‌شود. این عوامل شاید جسمانی نباشد، اما نباید آن ها را نادیده گرفت. پس مساله را جدی بگیرید و برای پیشگیری اقدام کنید. عوامل خطر اختلال تبدیلی به شرح زیر شناسایی شده است.

• سابقه آزارهای جنسی در کودکان
• داشتن ویژگی های شخصیتی ناسازگار
• وظیفه شناسی
• اختلالات شخصیت
• سابقه بیماری عصبی (صرع)
• عضو خانواده مبتلا به اختلال تبدیلی
• سابقه بیماری های روانی (اختلالات خلقی، اختلالات اضطرابی و اختلال تجزیه هویت)
• سخت کوشی
• کمال گرایی
• جنسیت (خانم ها به نسبت 2 به 1 بیشتر از آقایان به اختلال تبدیلی مبتلا می‌شوند.)

درمان اختلال تبدیلی

اختلال تبدیلی اختلال مادام العمری نیست که بتوان تجربه های طولانی از ضعف عضلانی و حسی-حرکتی کسب کرد. گاهی نیاز به درمان دارد و علائم از فردی به فرد دیگر متفاوت است. گاهی علائم به مرور زمان به صورت خودکار درست می‌شود و نیاز به درمان ندارد. البته که بیشتر افراد با گذشت زمان بهبود می‌یابند.

1. روان درمانی

اما روان درمانی ها مانند درمان های گروهی، فردی، هیپنوتیزم و درمان شناختی رفتاری به تسکین و کاهش علائم اختلال تبدیلی کمک می‌کند. برخی از پزشکان به برخی از افراد داروهای ضد اضطراب و ضد افسردگی برای درمان استرس و اضطراب تجویز می‌کنند.

2. فیزیوتراپی

فیزیوتراپی برای درمان اختلالات حرکتی در اختلال تبدیلی استفاده می‌شود. برای درمان راه رفتن، مشکلات هماهنگی، تعادل و ضعف اندام ها فیزیوتراپی انجام می‌شود. پیشگیری از هر عارضه ثانویه ای مانند سفتی و ضعف عضلانی که موجب عدم فعالیت می شود، توصیه می شود.

3. روش غیر تهاجمی تحریک مغز

روش غیرتهاجمی تحریک مغز یا NIBS مثل درمان های شوک الکترونیک و تحریک مغناطیسی است. این روش درمانی به کاهش علائم اختلال تبدیلی کمک می‌کند. کاهش ضعف اندام ها و فلجی ها با روش غیرتهاجمی تحریک مغز انجام می‌شود.

4. تغییر سبک زندگی

تغییر سبک زندگی روش دیگری برای درمان اختلال تبدیلی است. با تغییر سبک زندگی به کاهش اضطراب و مدیریت استرس بپردازید. در ادامه تغییراتی که باعث مدیریت استرس می‌شود را نام برده ایم.

• تقویت روابط مثبت
• خواب مناسب
• رژیم غذایی متعادل
• ورزش
• یوگا
• روش آرامش عضلانی پیش رونده
• مدیتیشن
• تمرین های تنفسی

کلام آخر

اختلال تبدیلی معمولا به دلیل عوامل استرس زا بوجود می‌آید. علائم این اختلال کوتاه مدت است و دوره ای از بین می‌رود. افراد با این اختلال به طور حساسی در موقعیت های اضطرابی باید عمل کنند. برای اینکه کمتر به این اختلال مبتلا شوند باید مدیریت و کنترل استرس را آموزش ببینند. با کمک روانشناس و مشاورین می‌توانید روش های کنترل استرس را آموزش ببینید. مرکز مشاوره ذهن نو به صورت حضوری و تلفنی به مراجعان خدمات ارائه می‎دهد. برای‌کسب اطلاعات بیشتر با شماره زیر تماس حاصل فرمایید.

برای دریافت مشاوره در زمینه اختلال تبدیلی می‌توانید در هر ساعت از روز برای مشاوره تلفنی از طریق شماره 02191002360 با برترین متخصصان در مرکز مشاوره روانشناسی ذهن نو تماس حاصل نمایید.

سوالی دارید؟ با ما تماس بگیرید

تماس با برترین مشاوران از طریق تلفن ثابت در سراسر کشور از 8 صبح الی 12 شب حتی ایام تعطیل

سراسر کشور :9099070354

جهت مشاوره تلفنی با موبایل و رزرو وقت حضوری

شماره تماس با موبایل : 02191002360

منبع: اختلال تبدیلی | علائم و درمان اختلال تبدیلی