فراموشی دوران کودکی به دوره های مختلفی تقسیم می‌شود. همه ما تقریبا هیچ خاطره ای از سنین زیر دو سال نداریم. اما برخی افراد به طور خارق العاده خاطرات دو الی 5 سالگی شان را به روشنی یاد دارند. تاری خاطرات و به یاد آوردن روزهایی که بیشتر درباره شان فکر یا بیان شده، طبیعی است. اما برخی افراد هیچ خاطره ای از دوران کودکی و گاه حتی نوجوانی شان ندارند. آیا همچین چیزی امکان دارد؟

باید بگوییم که این نوع از فراموشی به دلایل مختلفی اتفاق می‌افتد. تقریبا فراموشی اجتناب ناپذیر است؛ اما طبیعی هم نیست که خاطرات مهم زندگی خود را به یاد نیاوریم. همچنین یادآوری خاطرات تا قبل از سن 2 سالگی ممکن نیست. ولی برخی از افراد خاطرات بعد از این سن را هم به یاد نمی‌آورند. در ادامه تمام جوانب این موضوع را بررسی کرده ایم. 

 منبع: فراموشی دوران کودکی | چرا هیچی از کودکی یادم نمیاد؟

چرا بعضی افراد هیچ چیز از دوران کودکی به یاد نمی‌آورند؟

ارتباط ما با جهان نیز برروی حافظه تاثیر گذار است. کودکان جهان را به شکل دیگری می‌بینند و به همین دلیل با ورود به دنیای بزرگسالی بسیاری از مسائل را فراموش می‌کنند. این نوع از یاد بردن گاهی به صورت ارادی و در مواردی غیرارادی است. اما علت فراموشی دوران کودکی چه می‌تواند باشد؟

علل فراموشی دوران کودکی

به طور کلی، هنوز علت مشخصی برای این پدیده وجود ندارد. اما نظریه های متفاوت و گاهی متضاد، این پدیده را توجیه می‌کنند. فراموشی دوران کودکی تا حدی طبیعی است و بخشی از فرایند رشد محسوب می‌شود. عوامل روانی و جسمانی زیادی در این امر دخیل هستند، به همین جهت نحوه به یادآوری رویدادها برای هر کس تفاوت دارد. در ادامه عللی را که موجب ناتوانی فرد در به یاد آوری خاطرات دوران کودکی می‌شوند را شرح داده‌ایم.

????سلول های عصبی و فراموشی دوران کودکی

قطعا این موضوع به ساختار و شیمی مغز مربوط خواهد بود. از بین رفتن سلولهای عصبی قدیمی که از خاطرات نگهداری می‌کنند؛ یکی از دلایل فراموشی دوران کودکی است. این نظریه به نوروژنز معروف است و تقریبا در 6 سال اول زندگی اتفاق می‌افتد. طبق این نظریه سلول های عصبی جدید، سلولهای عصبی قدیمی ر که مربوط به خاطرات هستند را پاک می‌کنند.

????ضربه جسمانی

شاید شما هم دیده باشید که فردی در اثر تصادف و یا سایر اتفاقات، حافظه خود را به صورت موقت یا دائم از دست می‌دهد. این فراموشی، ناشی از خود ضربه یا شوک حاصل آن است. فراموشی دوران کودکی نیز شاید براثر ضربه یا آسیب جسمانی در دوران کودکی یا حتی بزرگسالی اتفاق بی‌افتد.

????آسیب روانی یا تروما

همیشه آسیب مربوط به جسم نیست. برخی از حوادث و اتفاقات به روان، ضربه می‌زنند و ایجاد تروما می‌کنند. یکی از عوارضی که تروما ایجاد می‌کند؛ اختلال در حافظه یا فراموشی است. در این شرایط مغز تلاش می‌کند؛ تمام خاطرات بد دوران گذشته را فراموش کند. گاهی موفق هم می‌شود و فرد بخشی یا همه خاطرات تلخ را فراموش خواهد کرد. گاهی این فراموشی ارادی است و گاهی فرد در آن هیچ نقشی ندارد.

به عنوان مثال شخصی که در کودکی مورد آزار جنسی قرار گرفته، تلاش می‌کند این موضوع را انکار کرده و آن را از حافظه خود پاک کند. برخی از اتفاقاتی که باعث فراموشی کودک می‌شوند؛ شامل موارد زیر هستند.

????سواستفاده جنسی

????طلاق والدین

????فرزند خواندگی

????مرگ والدین

????خشونت فیزیکی

????ابتلای یکی ار اعضای خانواده به اختلالات روانی

????عدم اهمیت به خاطرات

همه ما، خاطرات مهم و وقایع تاثیرگذار زندگی خود را حفظ می‌کنیم. این نوع از خاطرات یا در آینده ما تاثیرگذار هستند یا با مرور بیشتر آنها در حافظه ما باقی می‌مانند. مسلما همه خاطرات دوران کودکی برای ما حائز اهمیت نیستند؛ به همین دلیل بعد از مدتی از یاد می‌روند. پس فراموشی دوران کودکی در اثر عدم اهمیت عاطفی خاطرات نیز ایجاد می‌شود. بار هیجانی خاطرات در به یاد آوردن آن‌ها بسیار موثر است. برای مثال خاطراتی که برای ما حس مثبت یا منفی بیشتری ایجاد کرده را بیشتر به یاد می‌آوریم.

????هوش | فراموشی کودکی

هوش و استعداد، در به یاد آوردن وقایع گذشته، نقش زیادی دارند. کسانی که از هوش بیشتری برخوردار هستند؛ خاطرات قدیمی تری را با جزئیات بیشتری به یاد می‌آورند. تفاوت در میزان هوش افراد، به آن‌ها این امکان را می‌دهد که خاطرات دوران کودکی خود را به یاد آورند یا خیر!

????نقش سن در فراموشی کودکی

احتمالا با افزایش سن، خاطرات بیشتری را از یاد ببریم. معمولا درگیر مسائل بیشتر و مهم تری خواهیم شد و مانند گذشته، به دوران کودکی فکر نمی‌کنیم. با بالا رفتن سن جزئیات بیشتری را مخصوصا از دوران کودکی از یاد می‌بریم و بعد از مدتی تقریبا آن را فراموش می‌کنیم. مغز تا قبل از 6 سالگی در حال رشد است و شاید قادر به ثبت و نگهداری بسیاری از اطلاعات نباشد. بعد از آن نیز عوامل زیادی در بازگردانی خاطرات موثر باشند.

????رشد شناختی

علاوه بر رشد جسمانی در دوران کوکی، تغییراتی تحت عنوان رشد شناختی نیز به وجود می‌آیند. در طی فرایندی، سلول های عصبی جدیدی در هیپوکامپ مغز ایجاد می‌کنند که حافظه اولیه را مسدود کرده و مغز دچار تغییراتی می‌شود. مسدود شدن حافظه اولیه، شاید باعث از بین رفتن بخشی از خاطرات شود.

نظریه های مختلف در خصوص فراموشی دوران کودکی

دانشمندان زیادی در حوزه حافظه به تحقیق و نظریه پردازی پرداخته اند. برای مثال فروید این موضوع را به دلیل سرکوب و انتقال خاطرات به بخش ناهشیار مغز می‌داند یا کولیه و استرری فراموشی دوران کودکی را ناشی از رشد ناکافی مغز و روان کودک می‌دانند. گابریل و هارلن نیز، زبان را در این مورد موثر دانسته و معتقدند به دلیل گنجینه محدود لغات، این اتفاق می‌افتد. مبانی اسلامی نیز در این خصوص مطرح است. در متون اسلامی، فراموشی دوران کودکی را ناشی از تجرد روح می‌دانند.

برای جلوگیری از فراموشی دوران کودکی چه باید کرد؟

ما به یادآوری خاطرات خوب گذشته نیاز داریم. حتی به یادآوردن خاطرات کودکی در مواردی در آینده ما نیز موثر خواهد بود. برای جلوگیری از وقوع فراموشی دوران کودکی می‌توان اقداماتی انجام داد. قراردادن ذهن در همان شرایط و فضا، یادآوری را برای افراد راحت‌تر خواهد کرد. همچنین ثبت دقیق خاطرات دوران کودکی، راه دیگری است که می‌توان این موضوع را به تعویق انداخت. مرور عکس های قدیمی و صحبت با دیگران در این مورد، کمک بزرگی به افراد خواهد کرد. اگر برای به یادآوری خاطرات دوران کودکی خود نیاز به کمک دارید از یک پزشک متخصص یا یک روانشناس کمک بگیرید.

سخن پایانی

اغلب کسانی که بیان می‌کنند؛ هیچ چیز از دوران کودکی خود به یاد نمی‌آورند، در حال سرکوب کردن این خاطرات هستند. احتمالا برای آنان دوران کودکی، یادآور خاطرات ناگواری است که آنها قادر به کنترل‌شان نیستند و یا آنها را نمی‌پذیرند. راه حل این موضوع، مراجعه به روانشناس و کمک گرفتن از آن است. تا بتوان با این موضوع کنار آمد.

برای دریافت مشاوره در زمینه فراموشی دوران کودکی می‌توانید در هر ساعت از روز برای مشاوره تلفنی از طریق شماره 02191002360 و یا از طریق تلفن ثابت با شماره 9099070354 جهت ارتباط با برترین متخصصان در مرکز مشاوره روانشناسی ذهن نو تماس حاصل نمایید.

سوالات متداول