هالوپریدول یک داروی ضد روان‌پریشی نسل اول با قدرت بالا است که در سراسر جهان به‌عنوان یک داروی روان‌پزشکی مورد استفاده قرار می‌گیرد. مصرف داروهای ضد روان‌پریشی ازجمله هالوپریدول اثرات جانبی زیادی دارد و تحت هیچ شرایطی نباید به‌صورت خودسرانه مصرف شود و باید مصرف و میزان دوز آن حتما نیز نظر پزشک صورت بگیرد. هالوپریدول به دلیل اثرات کارآمدی که در بهبود نشانه‌های بیماری‌های روانی دارد، به‌عنوان یک داروی درمانی برای اختلالات مختلفی از جمله اسکیزوفرنی، اختلالات اضطرابی و وسواس فکری عملی مورد استفاده قرار می‌گیرد. نکته‌ای که باید به آن توجه کرد این است که بدون مشورت پزشک نباید این دارو را به‌صورت ناگهانی قطع کرد و با قطع ناگهانی دارو ممکن است شرایط بیمار بدتر شود. در ادامه به بررسی هر آنچه که باید درباره هالوپریدول بدانید خواهیم پرداخت.

منبع : قرص هالوپریدول 

هالوپریدول چیست؟

هالوپریدول (Haloperidol) که با نام تجاری هالدول (Haldol) نیز در بازار موجود است، یک داروی روان‌پزشکی، از گروه آنتی دوپامینرژیک است که باعث کاهش علائم مربوط به بیماری‌های روان‌پریشی نظیر اسکیزوفرنی می‌شود. علاوه بر اسکیزوفرنی، در درمان بیماری‌های اضطراب، تیک، وسواس فکری و حمله‌های پرخاشگری نیز، از آن استفاده می‌شود.

مکانیسم اثر دارو

هالوپریدول اثر درمانی خود را عمدتاً با انسداد گیرنده‌های دوپامینی اعمال می‌نماید. دوپامین یک ماده شیمیایی در مغز است که افزایش بیش‌ازحد آن، باعث بروز توهم و هذیان در فرد خواهد شد. به همین دلیل هالوپریدول با ایجاد مانع در جذب دوپامین، باعث از بین رفتن علائم آن می‌شود.

تأثیر دیگر هالوپریدول بر روی گیرنده‌های آلفا-آدرنرژیک و موسکارینی مغز هست. آدرنالین یا اپی نفرین، ماده شیمیایی در مغز و خون فرد است که باعث ایجاد هیجان و فعالیت می‌شود. در صورت ترشح بیش‌ازحد این ماده، فرد دچار هیجانات و تحریک‌پذیری بالا می‌شود. به عبارتی می‌توان گفت هالوپریدول با کاهش میزان آدرنالین و دوپامین موجود در مغز، باعث کاهش سطح هیجان در فرد شده و تا حدودی او را از حالت انگیختگی خارج می‌کند.

موارد استفاده از داروی هالوپریدول

هالوپریدول یک داروی روان‌پزشکی از نوع ضد روان‌پریشی یا آنتی سایکوتیک است که با کمک به ایجاد تعادل در ترشح برخی از مواد طبیعی مغز (انتقال‌دهنده‌های عصبی) عمل می‌کند. از داروی هالوپریدول برای درمان برخی از اختلالات روانی-خلقی مانند اختلالات اسکیزوفرنی یا اسکیزوافکتیو استفاده می‌شود. این دارو به فرد کمک می‌کند تا با وضوح بیشتری فکر کند و مشکلات کمتری را در زندگی روزمره تجربه کند.

به‌عنوان‌مثال میل به خود آسیبی، پرخاشگری و خودکشی، افکار منفی، توهم و حرکات کنترل نشده را کاهش می‌دهد. هالوپریدول همچنین می‌تواند در مورد مشکلات رفتاری شدید در کودکان بیش‌فعال در مواردی که سایر درمان‌ها و داروها مؤثر نبوده است مورد استفاده قرار ‌گیرد. بااین‌حال، به‌طورمعمول هالوپریدول در درمان بیماران جنون حاد، اثربخش است؛ به‌ویژه اگر به صورت تزریقی انجام شود.

نحوه استفاده از هالوپریدول

این دارو از طریق دهان، همراه با غذا یا بدون غذا و بر اساس میزان تعیین‌شده در دستور پزشک مصرف می‌شود. اگر از شکل مایع دارو استفاده می‌کنید، باید با استفاده از قطره ‌چکان به دقت میزان مصرفتان، در هر وعده را اندازه گیری کنید زیرا میزان دوز مصرفی این دارو بسیار اهمیت دارد و استفاده کم یا زیاد از آن، مشکلاتی را برای فرد ایجاد خواهد کرد.

مقدار مصرف دارو براساس شرایط و مشکلات فرد و پاسخ به درمان متفاوت است. برای اینکه دارو به میزان کافی اثربخش باشد باید به‌طور مداوم مصرف شود. نکته‌ای که باید به آن توجه کرد این است که بدون مشورت پزشک نباید این دارو را به‌صورت ناگهانی قطع کرد و با قطع ناگهانی دارو ممکن است شرایط بیمار بدتر شود. اگر با مصرف این دارو علائم شما بهبود نیافت و یا بدتر شد، حتماً باید با پزشک خود مشورت کنید.

دوز مصرفی هالوپریدول برای سنین مختلف

بزرگ‌سالان بین (18 تا 64 سال)، می‌توانند در هر وعده، به میزان 0/5 میلی‌گرم تا نهایتاً 5 میلی‌گرم را مصرف کرده و دو تا سه بار در روز از دارو استفاده کنند. پس از گذشت یک مدت مشخص، مصرف دارو می‌بایست زیر نظر پزشک آرام آرام کم شده تا به کمترین مقداری که با آن مشکلات شما قابل کنترل است برسد.

مصرف دارو برای کودکان (3 تا 12سال) نیز به وزن کودک بستگی دارد و به‌طور متوسط برای هر کیلوگرم از وزن، به میزان 0/05 تا 0/15 میلی‌گرم از دارو، بر اساس نظر پزشک تجویز می‌شود.

عوارض جانبی مصرف هالوپریدول

عوارض جانبی رایج هالوپریدول شامل موارد زیر است

• علائم اکستراپرامیدال یا خارج هرمی
• بی‌قراری
• انقباضات عضلانی غیرارادی
• سفتی عضلات
• سندروم بدخیم نورولپتیک
• پارکینسون
• حرکات تکراری و غیرارادی
• اثرات آنتی کولینرژیک (مانند خشکی دهان، تاری دید)
• خواب‌آلودگی
• افزایش وزن
• اختلال در نعوظ
• کاهش یا حذف دوره‌های قاعدگی

عوارض جانبی هالوپریدول که کمتر در افراد رخ می‌دهد شامل موارد زیر است.

• سرگیجه هنگام ایستادن (بعد از تزریق عضلانی)
• ضربان سریع قلب
• بی‌قراری
• اضطراب
• ورم مغزی
• افسردگی
• سرخوشی
• سردرد
• بی‌خوابی
• عدم توانایی در حفظ دمای بدن
• ضعف
• گیجی
• از دست دادن اشتها
• سوءهاضمه
• انسداد روده
• آب مرواید ( در صورت استفاده طولانی‌مدت)

عوارض جانبی غیرمعمول هالوپریدول شامل موارد زیر است.

• مشکلات قلبی
• حساسیت به نور
• خارش
• اسهال
• اختلال در انزال
• ترشح نوک پستان بدون ارتباط با شیردهی

عوارض نادر هالوپریدول شامل موارد زیر است.

• تشنج
• زرد شدن پوست یا چشم (زردی)
• نعوظ طولانی‌مدت

تداخل دارویی هالوپریدول با سایر داروها

داروی هالوپریدول با بسیاری از داروهای دیگر تداخل دارد و مصرف هم‌زمان این داروها با یکدیگر می‌تواند مشکلات جدی را به وجود آورد، بنابراین اگر از این دارو استفاده می‌کنید برای دریافت داروهای جدید همیشه به پزشک خود اطلاع دهید. توصیه می‌شود فهرستی از تمام داروهای خود را با خود نگه‌دارید و این اطلاعات را با پزشک و داروساز خود در میان بگذارید. هالوپریدول با حداقل 87 داروی مختلف تداخل جدی دارد، با حداقل 336 داروی مختلف دارای اثر متقابل متوسط است و حداقل با 42 داروی متفاوت دارای اثرات متقابل خفیفی است. برخی از این داروها شامل موارد زیر هستند.

• انواع داروهای آرام‌بخش و خواب‌آور نظیر آلپرازولام یا کلونازپام
• داروهای ضدافسردگی نظیر فلوکستین
• داروهای ضد درد قوی نظیر مورفین
• هرگونه دارویی که برای بیماری‌های قلب و فشارخون مصرف می‌شود
• رقیق‌کننده‌های خون نظیر وارفارین یا فنیندیون
• لیتیوم کربنات
• داروهای پارکینسون نظیر لوودوپا

برای آشنایی بیشتر در زمینه داروهای ضد افسردگی کلیک کنید.

هشدارها و موارد منع مصرف مرتبط با هالوپريدول

همان‌طور که در آزمایش‌ها نشان داده‌شده است بیماران مبتلابه روان‌پریشی مرتبط با زوال عقل که با داروهای ضد روان‌پریشی درمان می‌شوند در معرض خطر مرگ قرار دارند. ازاین‌جهت مصرف این دارو برای این دسته از بیماران تایید نشده است و می‌تواند خطرناک باشد. همچنین این دارو باید دور از دسترس کودکان نگهداری شود. در صورت مصرف بیش‌ازحد، فوراً به پزشک مراجعه کنید و یا با مراکز کنترل مسمومیت تماس بگیرید.

موارد منع مصرف داروی هالوپریدول شامل موارد زیر است، اگر هر یک از موارد زیر شامل وضعیت شما می‌شود حتماً با پزشک خود مشورت کنید. همچنین اگر به پزشک دسترسی ندارید می‌توانید از هرجای کشور از خدمات مشاوره تلفنی مرکز مشاوره روانشناسی استفاده کنید و موضوع را با آن‌ها در میان بگذارید.

• سابقه مسمومیت با داروهای ضد روان‌پریشی
• بارداری و دوران شیردهی
• قبل از جراحی
• بیماری پارکینسون یا سایر اختلالات حرکتی
• مسمومیت با فن سیکلیدین
• ضعف شدید سیستم عصبی مرکزی
• اختلال تشنج کنترل نشده

برای دریافت مشاوره در زمینه افسردگی می‌توانید در هر زمان از روز برای مشاوره تلفنی با برترین متخصصان در مرکز مشاوره روانشناسی ذهن نو از طریق شماره 02166419012 تماس بگیرید.

سؤالات متداول