در دهه‌های گذشته ازدواج در نوجوانی در کشور ما بسیار مرسوم بود. حتی اگر دختر یا پسری قبل از اتمام دوره نوجوانی ازدواج نمی‌کرد، با مشکلات زیادی روبرو می‌شد. این موضوع در مورد دختران بیشتر بود و گاهی دختران در سن پایین مجبور به ازدواج با پسرانی که اختلاف سنی زیادی با آنها داشتند، بودند. و این مساله در جامعه پذیرفه شده بود. اما امروزه به دنبال جهانی شدن و تغییر در نقش‌های جنسیتی و بسیاری مسائل دیگر ازدواج در سنین نوجوانی می‌تواند مشکل‌ساز باشد. امروزه هنوز هم برخی دختران به علت سنت‌‌ها و دیدگاه‌های اشتباه گذشته، به ازدوا در نوجوانی تن می‌دهند. اما بسیاری از دختران و پسران نیز اسیر عشق و دوستی‌های زودگذر می‌شوند و با هم ازدوج می‌کنند. این افراد در زندگی مشترک با اختلاف و مشکلات زیاد مواجه‌اند. بطوریکه افزایش آمار طلاق در بین این نوع ازدواج را شاهدیم.

منبع: ازدواج در نوجوانی

دلیل ازدواج در سنین نوجوانی

معمولا ازدواج در نوجوانی به دو دلیل صورت می‌گیرد. اول به علت فشارهای خانواده که از فرهنگ و دیدگاه سنتی و اشتباه آنها ناشی می‌شود و عواملی چون فقر، اختلافات و نزاع خانوادگی بر آن اثرگذارند. دوم به علت فشار و اصرار خود نوجوان که درگیر احساسات نوجوانی می‌شود و خانواده نیز  برای جلوگیری از مشکلات بیشتر به ازدواج آنان در سن پایین رضایت می‌دهند. خوشبختانه امروزه به دنبال تحولات فرهنگی و افزایش سطح آگاهی عمومی ازدواج در نوجوانی کمتر اتفاق می‌افتد، ولی در گوشه و کنار کشور هنوز هم گاهی شاهد ازدواج در سنین پایین و حتی زیر ۱۵سال هستیم. این تعداد هم تحت تاثیر رسومات قدیم و دیدگاه سنتی است. هم پسر و هم دختر با ازدواج در نوجوانی با چالش‌هایی مواجه خواهند شد. بهتر است با مشاوره قبل از ازدواج، آمادگی و بلوغ زوجین را برای شروع زندگی مشترک بسنجید تا با مشکلات بعدی مواجه نشوید.

پیامدهای ازدواج در نوجوانی

امروزه یکی از مسائل پر چالش و مهم برای کارشناسان مشاوره خانواده و آسیب‌شناسان اجتماعی، پیامدهای ازدواج در سن نوجوانی است. زیرا آسیب‌ها و هنجارهای اخلاقی ازدواج در سن پایین و آمار طلاق ناشی از آن رقم بالایی دارد. این پیامدها نه تنها بر فرد و زندگی شخصی او موثر است، بلکه امکان دارد خود را به عنوان بازتاب اجتماعی و یک آسیب اجتماعی در جامعه نشان دهد. مشکلات ناشی از آن نیز متوجه هر دو طرف ازدواج و همچنین خانواده‌های آنها خواهد بود. عواقب و پیامدهای ازدواج در نوجوانی را از جنبه‌های متفاوتی می توان بررسی کرد. در زیر این پیامدها را از نظر روحی روانی و نیز از نظر جسمی و جنسی بررسی می‌کنیم.

پیامدهای روحی و روانی

دختران در نوجوانی هنوز از نظر عاطفی وابستگی زیادی به والدین دارند و فاقد استقلال روحی لازمند، با ورود به زندگی مشترک و جدایی از خانواده ممکن است دچار استرس و افسردگی شوند. همچنین با گذشت مدتی از زندگی مشترک و خاموش شدن هیجانات اولیه، وقتی در جمع دوستان هم‌سن و سال مجرد خود قرار گیرند و ببینند که آنها آزادند و مسئولیت‌ها و مسائل زندگی مشترک را ندارند، احساس پشیمانی از ازدواج می‌نمایند. احساسات در دوران نوجوانی ناپایدار است و نوجوان به ثبات عاطفی و احساسی نرسیده است. اگر چه شاید با میل و علاقه خود ازدواج کند ولی با گذشت زمان و وقتی از نظر روحی و عاطفی تکامل یافت، احساسات او کمرنگ و ضعیف‌تر می‌شوند تا جایی که شاید دیگر هیچ علاقه و حسی به همسرش در خود نبیند. این مشکلات در مورد پسران نیز صدق می‌کند و می تواند در بسیاری مواردی با دختران مشترک باشد.

پیامدهای جسمی و جنسی

 این مورد بیشتر دخترانی را تهدید می‌کند که در نوجوانی ازدواج می‌کنند. می‌دانید که اولین ملاک برای ازدواج رسیدن به بلوغ جنسی و جسمی است. متاسفانه ازدواج و برقراری رابطه جنسی در سن پایین، هنگامی که فرد هنوز به تکامل جنسی و جسمی لازم نرسیده است، در بیشتر موارد بدون آگاهی و سواد جنسی توام می‌باشد. در این موارد امکان خشونت و آزار جنسی نیز وجود دارد و موجب ایجاد آسیب‌هایی در جسم فرد و تهدید جدی به سلامت او خواهد بود. این آسیب بیشتر متوجه دختران است زیرا آنها با مسئله باروری نیز رودررو هستند و مسلما آزار جسمی و جنسی به روح و روان او هم صدمه خواهد زد. طبق آمار بدست آمده امکان مرده به دنیا آمدن نوزاد، از دست دادن توانایی باروری‌،  تولد فرزندانی با مشکل جسمی و ذهنی و نیز فوت مادر هنگام زایمان، در بین دخترانی که در سن کم ازدواج می‌کنند بیشتر است.

راهکارهایی برای ممانعت از ازدواج در نوجوانی

مسلما والدین می‌توانند به روش‌هایی تا حدودی کنترل احساسات نوجوان خود را به دست گیرند و از مشکلات ناشی از ازدواج زودهنگام آنها جلوگیری نمایند. در این قسمت چند راهکار برای این منظور ارائه می‌دهیم.

پیشگیری از دلبستگی شدید نوجوانان به هم

در نوجوانی ارتباط با جنس مخالف، غالبا به منظور سرگرمی و کنجکاوی بچه‌گانه شروع می‌گردد. ولی با ادامه رابطه نوعی وابستگی و دلباختگی شدید بین آن دو ایجاد می‌شود که کنترل آن مشکل است. باید تلاش کرد تا نوجوانان را از شروع چنین روابطی دور نگه داشت. زیرا شاید شروع رابطه به اختیار خودشان باشد اما بعدها جدایی و دل کندن بسیار سخت خواهد بود. والدین باید کمک کنند تا نوجوانان در اولین فرصت به این رابطه پایان دهند، کمک کنند تا دوره جدایی را تحمل نمایند و به آنها اطمینان دهند بعد از مدتی به تعادل روحی خوبی می‌رسند و از عواقب آن در امان می‌مانند.

آشنایی فرزندان با مهارت خودمهارگری

برخی نوجوانان به دلیل کمبود عاطفی در خانواده یا اختلافات بین والدین، برای رسیدن به آرامش و جبران نیاز عاطفی خود، ناخواسته به سمت دوستی‌های نامناسب می‌روند اگر خانواده، به فرزندان نیاموزد که احساسات نابهنجار خودشان را مهار کنند، نوجوان برای پاسخ به نیازهای طبیعی‌اش دنبال راه‌های غیر منطقی و اشتباه را می‌گیرد. کم‌ توجهی به نیازهای فرزندان عامل مهمی در شروع دوستی‌های خیابانی است.

به نوجوان فرصت دهید فکر کند

در هنگام صحبت از دوستی نوجوان با جنس مخالف، والدین باید توجه کنند که نباید نظر خود را به آنان تحمیل کنند. بهتر است نوجوان را تشویق کنند که به تمام جوانب و عواقب و مسئولیت‌های چنین تصمیمی فکر کند. در چنین حالتی نوجوان با آزادی در تفکر و اختیار خودش منطقی‌تر رفتار خواهد کرد و اگر در خود آمادگی ازدواج ندید منصرف می‌شود. خانواده‌ها می‌دانند که موضوع ازدواج فرزندان، یک نیاز طبیعی است. اگر والدین واقعا دیدند که نوجوانشان توانایی اداره یک زندگی جدید را دارد، باید از ازدواج او حمایت نمایند.  با آماده کردن زمینه ازدواج به موقع برای این نوجوان، فرزندان هم خاهند فهمید که خانواده‌شان با اصل ازدواج کردن او مخالف نیستند، بلکه فقط می‌خواهند با توجه به شرایط و آمادگی آنها تصمی‌گیری کنند.

کلام پایانی 

همانطور که در جامعه می‌بینید سن روابط دختر و پسر قبل از ازدواج پایین آمده است. طوری که ما حتی شاهد وجود این گونه روابط در دوران راهنمایی هم هستیم. این یک موضوع چند وجهی است که علل زیادی دارد. سهل‌انگاری خانواده‌ها و نداشتن نظارت کافی والدین بر رابطه‌ها و هیجانات نوجوانان از دلایل مهم این امر در سال‌های اخیر است. به ویژه اگر این روابط بخاطر هیجانات زودگذر به ازدواج نوجوان منجر شود، آسیب‌های جدی به او و خانواده وارد خواهد شد. والدین می‌توانند با مشاوره گرفتن از کارشناسان در این مورد نحوه برخورد با نوجوانی که میل به ازدواج در سن پایین دارد را بیاموزند.

برای دریافت مشاوره در زمینه ازدواج در نوجوانی می توانید در هر زمان از روز برای مشاوره تلفنی ازدواج با برترین متخصصان در مرکز مشاوره روانشناسی ذهن نو از طریق شماره 02191002360 تماس بگیرید.