سرما زدگی نوزاد و کودک یا هیپوترمی، معمولا به ندرت اتفاق می‌افتد. دمای بدن انسانها در اکثر مواقع بین 36 تا 37 درجه است. اگر از این دما بالاتر یا پایین تر بیاید؛ عوارضی برای بدن به وجود خواهد آمد. بدن کودکان نیز حساس تر است. اگر دمای بدن نوزاد و کودک به هر دلیلی پایین تر از 35 درجه بیاید؛ او دچار هیپوترمی شده است. این حالت به دلایل مختلفی اتفاق می‌افتد و معمولا موقت است. همچنین سرمازدگی نوزاد انواع مختلفی دارد که در ادامه به توضیح هریک خواهیم پرداخت.

منبع: سرمازدگی نوزاد و کودک | سرد شدن پیشانی نوزاد

سرمازدگی نوزاد و کودک

شاید تصور کنید سرمازدگی نوزاد و کودک فقط به دلیل عوامل محیطی اتفاق می‌افتد. اما اینگونه نیست. برای مثال نوزادان زودرس یا نوزادانی که هنگام تولد کمبود وزن دارند، آب بدن از طریق پوستشان خارج می‌شود و بیشتر مستعد هیپوترمی هستند. همانطور که از اسم این اختلال هم مشخص است؛ در آن دمای بدن بسیار پایین آمده به طوری که کودک را دچار مشکلاتی خواهد کرد.انواع سرمازدگی نوزاد و کودک و اقدامات مربوطه

????سرمازدگی درجه یک یا خفیف

این نوع از سرمازدگی که اولین مرحله آن است؛ آسیب جدی به بافت ها وارد نکرده و با اقدامات اولیه، قابل درمان است. در سرمازدگی نوزاد و کودک به شکل خفیف، پوست فرد سرخ شده و از هوای سرد رنج می‌برد. در مواردی حتی سوزن سوزن شدن و دردناکی پوست را نیز گزارش می‌کند. در این حالت، قسمت آسیب دیده را پوشانده و فرد را به محلی گرم منتقل کنید. از ریختن یا گذاشتن کمپرس آب خیلی داغ برروی نواحی آسیب دیده خودداری کنید.

????سرمازدگی درجه دو یا متوسط

در سرمازدگی نوزاد و کودک به شکل متوسط، سرما بخش ها و لایه های بیشتری را تحت تاثیر قرار می‌دهد. از نشانه های این نوع از سرمازدگی می‌توان به تغییر رنگ پوست، درد عضلات و عدم تعادل در راه رفتن اشاره کرد. برای مدیریت این شرایط حتما به پزشک مراجعه کنید و از دست زدن به تاول های پوستی جدا خودداری کنید. علائم حیاتی مثل نبض و فشارخون را چک کرده و اقدامات خودسرانه انجام ندهید. در این حالت احتمالا دمای بدن نوزاد یا کودک 32 تا 35 درجه سانتی گراد خواهد بود.

????سرمازدگی درجه سه یا شدید

در سرمازدگی درجه سه یا شدید، پوست نوزاد یا کودک به طور کامل یخ زده است و سیاه می‌شود. در این مرحله دیگر اقدامات خانگی موثر نیست؛ و فرد باید به بیمارستان مراجعه کند. وقتی پوست را لمس می‌کنید سفت و یخ است. همچنین رنگ آن نیز تغییر می‌کند. سرمازدگی نوزاد و کودک در این مرحله منجر به بی هوشی و از دست دادن علائم حیاتی نیز می‌شود. دما بدن در این حالت کمتر از 32 درجه است.

برای آشنایی با بایدها و نبایدهای مراقبت از نوزاد کلیک کنید.

علل سرمازدگی نوزاد و کودک

با اینکه گرمازدگی درکودکان فقط به عوامل محیطی وابسته است؛ اما در سرمازدگی نوزاد و کودک شاهد علل دیگری نیز هستیم. برخی از مشکلات جسمانی خود نوزاد نیز منجر به هیپوترمی خواهد شد حتی اگر دمای محیط مناسب باشد. در این قسم برخی از دلایل هیپوترمی در کودکان را بررسی خواهیم کرد.

????دمای پایین محیط

بدون شک یکی از اصلی ترین دلایل سرمازدگی نوزاد و کودک محیط سرد است. افرادی که در مناطق سرد زندگی می‌کنند یا در زمستان ها بیشتر شاهد بروز این حالت در کودکان هستیم. حتی با پوشیدن لباس های زیاد نیز بازهم نقاطی از بدن در معرض سرما قرار دارند و احتمال سرمازدگی وجود دارد.

????تعریق زیاد

گاهی کودک به دلیل مشکلات متابولیسمی و سوخت و ساز زیاد بدن، مدام در حال تعریق است. بدن با تعریق گرمای خود را از دست می‌دهد و خنک می‌شود. تعریق مداوم باعث پایین آمدن دمای بدن می‌شود و منجر به بروز سرمازدگی نوزاد و کودک می‌شود. در این شرایط توصیه می‌شود والدین با کمک پزشک علت را شناسایی کرده و به درمان آن بپردازند.

????کمبود میزان چربی بدن

چربی یک عایق طبیعی در بدن است که باعث تعادل دمای بدن می‌شود. نوزادانی که زودتر از موعد متولد می‌شوند و یا کودکانی به دلایل مختلف چربی بدن خود را از دست می‌دهد؛ بیشتر در معرض این مشکل قرار دارند. وقتی چربی در بدن به اندازه نباشد؛ فرد گرمای بدن را از دست داده و باعث سرمازدگی نوزاد و کودک می‌شود.

????عوامل دیگر

دلایل زیادی مثل کم خونی و کمبود آهن، اکسیژن رسانی نامناسب، کمبود برخی از ویتامین ها و مواد معدنی، وجود عفونت در بدن، مشکلات عصبی، ساختار پوست، اختلال در عملکرد برخی غدد و… همگی منجر به سرمازدگی نوزاد و کودک می‌شوند. با وجود این عوامل حتی اگر لباس های کافی بپوشد یا در محیطی با دمای مناسب هم باشد باز هم هیپوترمی را تجربه خواهد کرد.

علائم ظاهری سرمازدگی نوزاد و کودک

با بروز هیپوترمی در کودکان، قطعا نشانه هایی در ظاهر آنها دیده خواهد شد. بهتر است والدین کودکان مستعد این بیماری با این نشانه ها آشنا باشند تا از سرمازدگی نوزاد و کودک خود جلوگیری کنند.

????پوست قرمز و خشک

????جمع شدن اشک در چشم ها

????رنگ پریدگی و گاها کبودی

????لرزیدن

????تنفس سریع

????بی نظمی ریتم قلبی

????اختلال حرکتی

شدت و نوع این نشانه ها در انواع مختلف هیپوترمی متفاوت خواهد بود و علت آنها متفاوت است.

درمان سرمازدگی نوزاد و کودک

روش های درمانی سرمازدگی نوزاد و کودک، با توجه به علت بروز آن متفاوت خواهد بود. به همین دلیل توصیه می‌شود در ابتدا والدین به دنبال ریشه یابی مشکل در کودکان خود باشند. همچنین هرچه سن کودک کمتر باشد؛ اقدامات باید سریع تر انجام گیرند.

????اندازه گیری مداوم دمای بدن

یکی از اقدامات پیشگیرانه و حتی درمانی برای سرمازدگی نوزاد و کودک، اندازه گیری مداوم دمای بدن است؛ تا در صورت پایین آمدن دمای بدن والدین سریعا برای درمان اقدام کنند. این اندازه گیری دما بهتر است از قسمت مرکزی بدن مثال مقعد یا مری انجام شود.

????مراقبت اولیه

در شرایطی که دمای بدن کودک در حال کاهش است. او را در شرایطی افقی و راحت قرار دهید. از گذاشتن پتوهای داغ یا مرطوب برروی نوزاد خودداری کنید. در شرایطی که خون رسانی به نقاط مختلف بدن، دچار اشکالاتی است گرم کردن یک ناحیه از بدن او کمکی نخواهد کرد. در چنین شرایطی بهتر است به فرد اکسیژن مرطوب و گرم رسانده شود که معمولا در محیط های درمانی امکانپذیر است.

????روش های گرم کردن فعال و غیرفعال

این روش ها توسط پزشک و والدین برای درمان سرمازدگی نوزاد و کودک قابل اجراست. اما بهتر است نوزاد در این مدت تحت نظر باشد. روش های غیر فعال، در واقع شامل حذف عوامل محیطی کاهش دهنده دما هستند. مثل دور کردن لباس های مرطوب از فرد یا گرمایش محیط. روش های فعال گرم کردن دو نوع تهاجمی و غیر تهاجمی دارند که باید توسط متخصصین انجام گیرند.

????روش های خانگی درمان سرمازدگی نوزاد و کودک

اگر به محیط های درمانی یا پزشک دسترسی ندارید؛ محیط خانه را بالا25 درجه ببرید. از کمپرس های گرم و پدهای حرارتی شیمیایی بر روی قفسه سینه، گردن، کمر و سایر قسمت های بدن استفاده کنید. و اگر نوزاد بیشتر از 6 ماه سن دارد به او نوشیدنی و غذای گرم بدهید. به پوشش کودک در بیرون از خانه و حتی داخل محیط نیز اهمیت دهید. برای آشنایی بیشتر با تاثیرات لباس پوشاندن نوزاد در هوای سرد و گرم کلیک کنید.

????سرمازدگی نوزاد و کودک حین زایمان

همانطور که گفته شد؛ این حالت بسیارشایع است. اگر این حالت به موقع برطرف نشود؛ آینده کودک را تحت تاثیر قرار خواهد داد. اقداماتی که در این زمان باید انجام شوند؛ پوشاندن نوزاد با حوله ای تمیز و گرم است. همچنین با آب گرم باید نوزاد شسته شود. روش کانگورو یا تماس پوست با پوست مادر و نوزاد نیز برای جلوگیری از سرمازدگی نوزاد و کودک بسیار موثر است.

سخن پایانی

ثبات دمای بدن، مخصوصا در کودکان و نوزادان از اهمیت ویژه ای برخوردار است. عوامل زیادی در این موضوع دخیل اند که والدین باید آنها را جدی گرفته و به موقع برای درمان اقدام کنند. با توجه به مطالبی که ذکر شد؛ برای جلوگیری و درمان سرمازدگی نوزاد و کودک یا هیپوترمی حتما باید به پزشک مراجعه کرد. همچنین والدین باید توجه ویژه ای به شدت علائم و دفعات بروز این اختلال نیز داشته باشند.

برای دریافت مشاوره در زمینه سرمازدگی نوزاد و کودک می‌توانید در هر ساعت از روز برای مشاوره تلفنی از طریق شماره 02191002360 و یا از طریق تلفن ثابت با شماره 9099070354 جهت ارتباط با برترین متخصصان در مرکز مشاوره روانشناسی ذهن نو تماس حاصل نمایید.

سوالات متداول